SPİNOZA SÖZLÜĞÜ
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
acı Tristitia,
Unlust, pain, tristesse
acıma commiseratio, Mitleid, pity/commiseration, commisération
acımasızlık crudelitas, Grausamkeit, cruelty, cruauté
açgözlülük (tamah) avaritia Habsucht/Geiz, avarice, avarice/avidité
açık ve seçik clarus/clare & distinctus/distincte klare und deutliche,
clear and distinct, claire et distincte
ağırbaşlılık/ayıklık sobrietas, Nüchternheit, sobriety,
sobriété
alay irrisio, Spott, derision, dérision
alçak turpe, schändlich, base, vilain
alçakgönüllülük modestia, Beschiedenheit, modesty, modestie
algı perceptionis Wahrnehmung, perception, perception
algılamak percipio erkennen/wahrnehmen, perceive, percevoir
anımsamak recordor erinnern, remember, rappeler
anlak intellectus Verstand, intellect, entendement
anlamak intellego verstehen, understand, comprendre/connaître
anlık mens/animus Geist [animus: Gemüt], mind/soul,
âme (ruh)
aşkınsal transcendentalis transcendental, transzendentale, transcendental
atılgan intrepidus, intrepid, unerschrocken, intrépide
ayrılık diversitas Verschiedenheit, difference, diversité
ayyaşlık ebrietas, Trunksucht, drunkenness, ivrognerie
bağdaşma
convenientia Übereinstimmung, agreement, accord
bağlaşım, bağlantı concatenatione Verkettung, concatention/connection,
enchaînement
beden/cisim corpus, Körper, body, corps
belirsiz (sınırsız) indefinitus unbestimmt, indefinite,
indéfinie
belit axioma Axiom, axiom, axiome
bellek memoria Gedächtnis, memory, mémoire
bengilik aeternitas Ewigkeit, eternity, éternité
beti figura Gestalt, shape/form, figure
biçim forma Form, form, forme
biçimsel formalis formal, formal, formel
bilgi cognitio Erkenntnis, knowledge, connaisance
?? birinci türden bilgi cognitionem primi generis Erkenntnis ertser
Gattung, knowledge of the first kind, connaisance du premier genre
?? ikinci türden bilgi cognitionem secundi generis Erkenntnis
zweiter Gattung, knowledge of the second kind, connaisance du deuxiëme genre
?? sezgisel bilme scientia intuitiva intuitive Wissen, intuitive
knowledge, science intuitive
bilincinde/bilinçli olmak conscio bewußt zu sein, to be
conscious, avoir conscience
birey indivuduum Individuum, individual, individu
birşey aliquid Etwas, something, quelque
boşinanç superstitio Aberglaube, superstition, superstition
bulanık vagus vag, vague, vague
büyümseme existimatio Überschätzung, over-estimation/partiality,
surestime
cisim/beden corpus body, Körper, corps
çaba conatus
Bestreben, edeavour, effort
çekingenlik verecundia, Zurückhaltung, bashfulness/"modesty",
"pudeur"
çıkarsamak, vargılamak concludo erschließen, infer, conclure
çirkinlik deformitas Häßlichkeit, ugliness/deformity, laideur
dayanıklılık/metanet
fortitudo, Geisteskraft, fortitude, force d'âme
değer (=değim/liyakat) meritus Verdienst, merit,
mérite
değersizlik/boşluk vanitas, Eitelkeit, vanity, vanité
değişim mutatio Änderung, change, changement
değişki affectio Affektion/Modifikation, modification, affection
dehşet horror, Abscheu, horror, horreur
deneyim experientia Erfahrung, experience, expérience
devim motus Bewegung, motion, mouvement
dindarlık pietas Frömmigkeit, piety, piété
dirimli animata beseelt, animate, animé
doğa natura Natur, nature, nature
doğrulama/olumlama affirmatio Bejahung/Affirmation, affirmation,
affirmation
duygu affectus Affekt, emotion/passion/affect, affection
duyu sensus Sinne, sense, sens
duyumsamak sentio empfinden, sense, sentir
duyunç acısı conscientae morsus, Gewissenbiß, "disappointment"/remorse,
resserrement de conscience
dürtü impetus, Trieb, impulse, impulsion
onur/dürüstlük honestas, Ehrbarkeit, honesty/honor/self-exaltation,
honnêteté
düşünce/düşünme cogitatio Denken, thought, pensée
düşünmek cogito denken, think, penser
düşünen şey res cogitans denkende Ding, thinking thing, chose
pensante
düzen ordo Ordnung, order, ordre
edilginlik, edilim
bkz. tutku
edimsellik actualitas Wirklichkeit, actuality, actualité
eğilim propensio, Zuneigung, inclination, inclination
eksiksizlik perfectio Vollkommenheit, perfection perfection
erdem virtus, Tugend, virtue, vertu
erek finis Zweck, end, fin
erinç/dinginlik quietus Beruhigung, peace/repose, tranquillité
etker neden causa efficiens wirkende Ursache, efficient cause,
cause efficiente
etki effectus Wirkung, effect, effet
etkilenmek afficere, affizieren, affect, affecter
evrensel universalis universal, universal, générale
eylem actio Handlung, action, action
gaddarlık saevitia,
Wut, savageness/ferocity, férocité
geçici transiens übergehend, transitient/transitive, transitif
gerçek/doğru verus, true/real, wahr/wirklich, vrai/réel
gerçeklik veritas Wahrheit, truth, vérité
görmek (bakmak) contemplor regard, betrachten, considérer
gözüpek audax, kühn, daring, audacieux
gözüpeklik audacia, Kühnheit/Tollkühnheit, daring/audacity, audace
gurur gloria, Ehre, glory/self-exaltation, gloire
güç(süzlük) (im)potentia (Un)Vermögen, (im)potence/(want
of) power, (im)puissance
güven securitas, Zuversicht, confidence, sécurité
güzellik pulchritudo/forma Schönheit, beauty, beauté
hak/tüze jus
Recht, right, droit
haset invidia, Neid, envy, envie
hayret admiratio, Bewunderung, wonder/astonishment, étonnement
haz Laetitia, Lust, pleasure/joy, Joie
hırs ambitio, Ehrgeiz/Ehrsucht, ambition, ambition
hor görme dedignatio, scorn, Geringschätzung, dédain
hor görme, kendini humilitas, Niedergeschlagenheit/Demut,
humility, humilité
hoşlaşma (gıdıklanma) titillatio, Wohllust, titillation/excitement,
chatouillement
hürmet veneratio, Hochactung, veneration, vénération
hüzün melancholia, Melancholie, melancholy, mélancolie
ılımlılık temperantia, Mäßigheit, temperance, tempérance
içerleme indignatio,
Entrüstung, indignation, indignation
içkin immanens immanent, immanent, immanent
iffet castitas Keuschheit, chastity, chasteté
imge/imgelem imago/imaginatio Bild/Vorstellung,
image/imagination, image/imagination
imgelemek imaginatur vorstellen, imagine, imaginer
insancıllık humanitas, Menschenfeundlichkeit, politenes/courtesy,
humanité
istek cupiditas Begierde, desire, désir
isteme edimi volitione Wollen/Wollensakt, volition, volition
istenç voluntas Wille, will, volonté
itki appetitus Triebe, appetite, appétit
iyi bonus gut, good, bien
iyilikseverlik benevolentia, Wohlwollen, benevolence, bienveillance
kabahat peccatum
Sünde, wrong-doing/sin, péché
karışık confusus unklar, confused, confus
karışıklık confusio Verwirrung, confusion/disorder, confusion
kavram conceptus, notio Begriff, notion/conception, notion/conception
kayırma (lütuf) favor, Gunst, favour, faveur
keder dolor, Schmerz, pain, douleur
kendinden-hoşnutluk acquiescentia in se ipso, Selbstzufriedenheit,
self-contentment, contentement de soi
kendini aşağılama abjectio, Kleinmut, self-abasement/despondency,
mésestime
kendini beğenmişlik (kibir) superbia, Hochmut, "pride," orgueil
kıskançlık zelotypia, Eifersucht, jealousy, jalousie
kip modus mode, Modus, mode
korku metus, Furcht, fear, crainte
kösnü libido, Lüsternheit, lust, lubriceté
kötü malus, schlecht, bad/evil, mal
kuşku dubitatio Zweifel, doubt, doute
kutluluk beatitudo, happines/blessednes, Glückseligkeit, béatitude
(Lat. sözcük Cicero tarafından yaratıldı)
kuvvet vis Kraft, force, force
küçümseme despectus, Unterschätzung, disdain/contempt, mésestime
merhamet clementia,
Milde, clemency/mercy, clémence
minnet ya minnettarlık gratia seu gratitudo, Dank oder Dankbarkeit,
gratefulnsess or gratitude, reconnaissance ou gratitude
mutluluk felicitas happines, Glück, félicité
neden causa/ratio Ursache, cause, cause
nefret odium Haß, hate, haine
neşe hilaritas, Heiterkeit, merriment/cheerfulness, gaieté
Not Scholium, Anmerkung, Note, Scolie
olanaklı possibiles,
möglich, possible, possibles
olgusallık realitatis Realität, reality, réalité
olumlama bkz. doğrulama
olumsal contingens zufällig, contingent, contingent
olumsallık contingentia Zufälligkeit, contingency, contingence
olumsuzlama negatio Negation, negation/denial, négation
ortadan kaldırmak tollo aufheben, negate, ôter (krşt. pono/ortaya
koymak)
ortak/genel communis gewöhnlich, common, commun
ortak kavramlar notiones communes Gemeinbegriffe, common notions,
notions communes
ortaya koymak pono setzen, posit, poser (krşt. tollo/ortadan
kaldırmak)
öç vindicta, Rachsucht, revenge/vengeance, vengeance
ödlek pusillanimis, ängstlich, cowardly/pusillanimous, pusillanime
ödleklik pusillanimitas, Ängsthichkeit, cowardice, pusillanimité
öfke ira, Zorn, anger, colëre
önerme Propositio Lehrsatz, Proposition, Proposition
önyargı praejudico Vorurteil, prejudice, préjugé
övgü laus, Lob, praise, louange
öz essentia Wesen, essence, essence
özellik proprietas Eigenschaft, property, propriété
özgür libera frei, free, libre
özgürlük libertas Freiheit, freedom, liberté
özlem desiderium, Sehnsucht, longing/"regret", souhait frustré
öz-sevgi philautia, Selbst-liebe, self-love, amour-propre
pekin certus
gewiß, certain, certain
pekinlik certitudinem Gewißheit, certainty, certitude
pişmanlık poenitentia, Reue, repentance, repentir
sanı opinio
Meinung, opinion, opinion
saltık absolutus absolut, absolute, absolu
saygı reverentia, Ehrfurcht, reverence, respect
sefahat luxaria, Schwelgerei/Verscwendung, luxury/voluptuousness,
gourmandise
sevgi amor Liebe, love, amour
sevinç gaudium Freude, joy/gladness, épanouissement
sonlu finita endlich, finite, fini
sonsuz infinita unendlich, infinite, infini
sonurgu corollarium, Zusatz, corollary, corollaire
süre duratio Dauer, duration, durée
şaşkınlık consternatio,
Bestürzung, consternation, consternation
şefkat misericordia, Barmherzigkeit/Mitgefühl compassion, miséricorde
şey res Ding, thing, chose
Şeylerin Doğası rerum ratura Natur der Dinge, universe/Nature,
nature
talih fortuna Schicksal, fortune, fortune
tanım definitio Definition, definition, définition
tanıt(lama) demonstratio Beweis, demonstration/proof, démonstration
Tanrı Deus Gott, God, Dieu
tapınma (ululama) devotio, Verehrung, devotion, ferveur
tekil/bireysel singulus einzeln, indivudual, singulier
temel fundamentum, Grundlage, ground/basis, principe
terim term Ausdruck, term, terme
tikel particularis besondere, particular, particulier
tiksinme aversio, Abneigung, aversion, aversion
toplumsal socialis, gesellschaftlich, social, sociale
töz substantiam Substanz, substance, substance
tutku (edilginlik, edilim) passio Leidenschaft, passion, passion
tür species species, Art, sorte (Lat. sözcük tür, kavram, görünüş,
şekil, benzerlik gibi anlamlarda da kullanılır)
umut spes,
Hoffnung, hope, espoir
umutsuzluk desperatio, Verzweiflung, despair, désespoir
us ratio Vernunft, reason, raison
uslamlama ratiocinatio Schlußverfahren, reasoning/ratiocination,
raisonnement
utanç pudor, Sham, shame, Honte
uzam extensio Ausdehnung, extension, étendue
uzamlı şey res extensa ausgedehnte Ding, extended thing, chose
étendue
ürkek timidus,
furchtsam, timid, peureux
ürkeklik, ürkü timor, Scheu, timidity/fear, peur
varlık ens Sein/Seiende, being, être
yanılgı
error Irrtum, error, erreur
yanlışlık falsitas Falscheit, falsity, fausseté
Yardımcı Önerme Lemma, Hilfsatz, Lemma, Lemme
yararlık utilitas Nutzen, utility, utilité
yarışma aemulatio, Wetteifer, emulation, emulation
yergi vituperius Tadel, blame, blâme
yeterli adequatus/adequata adäquat, adequate adéquate
yeti facultas Fähigkeit, faculty, faculté
yokluk non-ens, Nichtseiende, non-being, non être
yoksunluk privatio Mangel, privation, privation
yücegönüllülük generositas, Edelmut, generosity, générosité
yüklem attributum Attribut, attribute, attribut
yüreklilik animositas, Seelenstärke, courage/strength of mind,
fermeté
yüzsüzlük impudentia, Unverschämtheit, impudence, impudence
zorunlu necessaria
notwendig, necessary, nécessaire
AŞAĞIDAKİ FORMU DOLDURARAK İLETEBİLİRSİNİZ.
(YOU CAN SEND US YOUR INFORMATION AND/OR LINKS,
YOU WOULD LIKE TO SEE IN THIS PAGE FILLING THE FORM)
Bu sayfada arama yapmak için; klavyenizde CTRL+F tuşlarını ya da
tarayıcınızın sol üst köşesindeki [Dosya | Düzen | Görünüm] bölümündeki
[Düzen]'in altındaki "Bul" komutunu kullanınız. (Başka sayfaların da içeriğinde arama yapmak için
aşağıdaki kutuya aradığınız sözcük ya da konuyu giriniz)
Bu sayfa 02 Ocak 2016 itibariyle kez ziyaret edilmiştir.
Yenilikler ve Duyurular